Tag Archive for: cultura

Sexualidade e identidades desobedientes: Unha pedagoxía transgresora para a transición do status quo ao status queer

Calquera estratexia para eliminar a violencia de xénero, debe por tanto, comparar as carencias culturais e as estructuras sociais que a perpetúan. Lori Heise

Filosofía e Sexualidade. XXXII Semana Galega de Filosofía

Victoria Carrera. Licenciada en Psicopedagoxía eDoutorada pola Universidade de Vigo en 2010 coa tese “Maltrato escolar entre iguais en Educación Secundaria Obrigatoria: Prácticas de xénero e control heteronormativo”, traballo co que obtivo o Premio Extraordinario de Doutoramento en Ciencias Sociais da Universidade de Vigo (decembro de 2010). e Premio Nacional Fin de Carreira do Ministerio de Educación (2004), foi beneficiaria dunha bolsa predoutoral FPU, a bolsa máis prestixiosa que pode obterse en España para a realización do doutoramento e para a formación docente universitaria, concedida polo Ministerio de Educación e Ciencia (2006-2010). Posteriormente a Fundación Barrié de la Maza becouna cunha bolsa posdoutoral de excelencia para a realización de estadías no estranxeiro.
É autora/coautora de máis de medio cento de artigos en revistas científicas. O seu ámbito docente e investigador céntrase na construción da identidade de xénero no marco da heteronormatividade, a violencia cara á diversidade sexual, o bullying e a educación sexual integradora contextualizada nunha pedagoxía crítica e queer.

Venres 10. Tarde 17:00 a 19:30. Bloque: A SEXUALIDADE VISTA DESDE GALICIA
A Segunda Onda Feminista iniciada a finais dos 60 e debedora da obra de Simone de Beauvoir -especialmente do seu coñecido traballo O Segundo Sexo (1949)- culminou coa definitiva desnaturalización do xénero. Desenmascarado o carácter natural do xénero, quedaba, con todo, un flanco aberto para xs detractorxs da loita pola igualdade: o sexo. Esa sustancia inalterable, fixa e prediscursiva, responsable da materialidade dos corpos, continuaba operando a favor da desigualdade. E foi tamén a tradición feminista, neste caso postestructuralista, a que tomando a testemuña das súas predecesoras, iniciou -non sen grandes resistencias que perduran aínda hoxe- a desnaturalización do sexo. Destaca nesta liña a obra da filósofa feminista norteamericana Judith Butler -precursora e máis coñecida representante da Teoría Queer- que no seu traballo O xénero en disputa: O feminismo e a subversión da identidade (1990), pon de relevo a principal premisa do seu pensamento, denunciando, do mesmo xeito que sucedera décadas atrás co xénero, o carácter culturalmente construído do sexo.
Desmitificar o carácter natural do xénero e do sexo significa afirmar que non nacemos nin homes nin mulleres, nin masculinos nin femininos, nin heterosexuais, senón que nacemos persoas cunha realidade corporal concreta que a cultura se encargará de significar, encasillándonos en dúas categorías opostas (home/muller) que cando non son excluíntes forzaranse a unha das dúas casillas a través das modernas técnicas cirúrxicas de “reparación” de xenitais. De forma que tras a asignación (ou asignación/reconstrución) do sexo construirase un xénero coherente -masculino para os homes e feminino para as mulleres- e unha orientación sexual lexítima -heterosexual para ambos- a través dun tedioso proceso de socialización que é especialmente forte na infancia, pero que se prolongará ao longo de toda a vida. Configurándose así dous únicos modos lexítimos de ser persoa: home/masculino/heterosexual e muller feminina/heterosexual. De modo que todas aquelas persoas que transgriden estas dúas casillas, que habitan identidades desobedientes, enfróntanse a unha real ou simbólica sentenza de morte, sendo patoloxizados, criminalizados e sempre afastados do ámbito da intelixibilidade.
En calquera caso, se existe algunha enfermidade ou anomalía, esta non radica nesoutras identidades transgresoras, desobedientes ou como diría Elvira Burgos “entrecruzadas” (2006) senón nunha sociedade que se nega a aceptar unha realidade que vai máis aló da rixidez do modelo dualista heteronormativo. Conscientes de que a violencia radica xa nas propias normas sociais sobre o sexo e o xénero, chegou a hora de apostar polo camiño da liberdade. Un camiño que descansa na utopía. Nunha utopía entendida non como realidade inalcanzable, senón como realidade posible, non como inxenua ou pasiva, senón como responsable e activa. Nesta liña, reivindico un espazo diferente para a educación sexual, promovendo unha formación da dimensión sexual humana de carácter integrador, como vértice crucial para alcanzar unha sociedade máis libre e democrática, unha sociedade de seres humanos. Seres humanos iguais e á súa vez diferentes, onde a diversidade sexual, é dicir, as diferentes formas de situarse no mundo como ser sexuado, sexa considerada un valor a través do cal constituír unha sociedade máis xusta e democrática. Reivindico, en definitiva, a urxente necesidade dunha pedogoxía sexual orientada a transitarmos do status quo ao status queer.

Concepção da filosofia e da religião Africana sobre sexualidade feminina: Mitos ou factos

Matriliñalidade e matrilocalidade asumen unha serie de vantaxes vistas do punto de vista de mulleres e comparado coa patriliñalidade e patrilocalidade. Signe Arnfred

Filosofía e Sexualidade. XXXII Semana Galega de Filosofía

Manuel Cochole Paulo Gomane. Licenciou-se em Filosofia pela Universidade Pedagógica de Moçambique onde também realizou estudos de mestrado nessa área. Atualmente, é professor do Departamento de Filosofia da delegação da Maxixe (Inhambane, Moçambique) dessa mesma Universidade. É responsável pela docência de matérias como Introdução à Filosofia, Métodos de Estudo e Antropologia Cultural de Moçambique. Nos últimos anos tem participado em diversos projetos de investigação tanto no âmbito da filosofia como da antropologia. Foi membro e pesquisador do Centro de Estudos Moçambicanos e de Etnociências (CEMEC), um dos centros de pesquisa da Universidade Pedagógica, tendo coordenado paralelamente o projeto multicultural “Modernizando Tradições – Cultura e Desenvolvimento” assim como o projecto “Saber local gi-tonga entre o multi e interculturalismo na Maxixe: Experiência de lágrimas e sorrisos”. Foi membro do grupo do projecto de pesquisa antropológica do Centro Junod, de Ricatla (Maputo, Moçambique). Atualmente é coordenador e chefe do Departamento de Pesquisa, Extensão e Publicação da Universidade Pedagógica (Delegação da Maxixe), onde também coordena as atividades do Núcleo de Pesquisa sobre Género e Educação.

Xoves 9. Noite 20:00 a 22:00. Bloque: A SEXUALIDADE A DEBATE

Na filosofia e religião africana a sexualidade feminina está permeada de mitos, o que até certo ponto tem justificado toda uma serie de actos de discriminação de género e violência contra as mulheres na sociedade. Debates sobre sexualidade na filosofia Africana como disciplina académica são relativamente novos quando comparados ao lugar que a sexualidade feminina ocupa na religião tradicional Africana. O objectivo deste artigo foi o de mostrar até que ponto a representação da sexualidade feminina na filosofia e religião africana podem constituir um mito e/ou facto. Como metodologia, o estudo utilizou a consulta bibliográfica. A conclusão a que o estudo chegou é de que a concepção da filosofia e da religião Africana sobre sexualidade feminina está repleta de mitos embora haja alguma verdade, não estando além da cosmovisão filosófica grega que associava a sexualidade feminina ao corpo, considerando os como uma deformidade natural. O estudo terminou por recomendar formas de se extrair, dentro da filosofia e da religião africana, elementos emancipatórios que possam ser utilizados no combate contra a discriminação de género.

Costumes, mitos, ritos e tabús sobre o sexo na cultura galega tradicional

Unha noite no muíño, unha noite non é nada / unha semaniña enteira, esa si que é muiñada. Cantiga popular


Filosofía e Sexualidade. XXXII Semana Galega de Filosofía

José Luis Garrosa Gude. En 1997 licenciouse en Filoloxía Alemá na Universidad Complutense de Madrid e anos despois en Dereito pola UNED. En 2006 obtivo o Diploma de Estudos Avanzados en Filoloxía, tamén pola UCM e na actualidade doutórase en Literatura Comparada na Universidade de Alcalá. Logo de rematar os estudos de Filoloxía, exerce como tradutor e intérprete de diferentes linguas para organismos públicos e privados. A partir do ano 2000 comeza a impartir cursos de Iniciación e Perfeccionamento de Lingua Galega –e máis tarde do CELGA– en centros galegos da Comunidade de Madrid e na Casa das Linguas da capital. Desde o curso 1999-2000 traballa como profesor de ensino secundario, da especialidade de Lingua castelá e Literatura. A súa actividade de investigación céntrase en múltiples aspectos dos campos da literatura comparada e da literatura de transmisión oral e da conferencias e relatorios en universidades e institucións oficiais (Universidade de Santiago de Compostela, a Universidad Complutense de Madrid, a Universidad de Alcalá, a Universidad Carlos III de Madrid, o Museo Etnográfico de Castilla y León de Zamora ou o Museo Provincial de Lugo).

Luns 6. Tarde 17:00 a 19:30. Bloque: A SEXUALIDADE VISTA DESDE GALICIA

Poucos xéneros da literatura tradicional de Galicia ofrecen tantas posibilidades para a análise antroplóxica e sociolóxica como a multitude de textos que integran o ben documentado cancioneiro popular galego. Abondaría unha ollada superficial para comprobarmos que estamos ante un verdadeiro fresco dos costumes populares de vello conservado –e, xa que logo, tamén fosilizado para alegría do estudoso– na forma brevísima e concentrada da copla.

A importancia dos datos etnográficos espallados nas nosas cancións populares reside tamén na enorme difusión que estas gozaron na cultura tradicional galega e no valor case dogmático que posuían as sentenzas e a ideoloxía expresada nos versos tanto para os propios transmisores do cancioneiro coma para todos os coñecedores –a práctica totalidade da sociedade rural antiga– desta forma literaria.

O relatorio estudia a concepción da sexualidade e das relacións amorosas na cultura galega tradicional a partir de referencias tiradas do noso cancioneiro popular. Este aspecto da existencia humana –sen dúbida o máis tabuizado de todos eles– fai que debamos desvelar moitas das súas concepcións a partir de símbolos e metáforas que posúen o dobre valor de condensar e de ornamentar a expresión poética.

Vivimos nuns intres cruciais, pois aínda que podemos congratularnos da importancia que se atribúe hoxe en día ao chamado patrimonio inmaterial –mesmo en organizacións máis ou menos oficiais coma a UNESCO– das diferentes culturas universais, a nosa época ve como se van esvaecendo para sempre as formas tradicionais de transmisión oral. Por todo isto cómpre recoller o pouco que reste nas memorias máis fieis dos últimos informantes e proseguir co seu estudo rigoroso, probablemente un dos únicos xeitos de outorgarlles aos nosos cancioneiros un certo grao de inmortalidade.